Het afschaffen van de cultuurwaardebonnen en de invoering van de Paspartoe heeft op het einde van de vorige legislatuur heel wat stof doen opwaaien, zowel op de banken van de toenmalige meerderheid als bij de oppositie. Nu de eerste resultaten beetje bij beetje aan het licht komen, was die koudwatervrees misschien niet helemaal onterecht.

De Paspartoe werd in de winter van 2014 gelanceerd en geeft gestalte aan een nobel doel: kansarmen op een laagdrempelige manier laten participeren aan cultuur, jeugdwerking en sport. Daarnaast biedt hij een spaarkaart in het voordeel van wie vaak naar culturele manifestaties en evenementen gaat. De pas kost in principe 5 euro. Scholieren, studenten en onderwijzend personeel van een Brusselse onderwijsinstelling genieten van 3 euro reductie. Mensen die zich in een kansarme levenssituatie bevinden, kunnen de pas kosteloos verkrijgen. Voor hen geldt bovendien sterk verlaagde toegangsprijzen. Voor een activiteit van minder dan 16 euro betalen houders van de reductiepas slechts 2 euro. Het resterende bedrag wordt gedekt door de VGC en de aanbieder. Vraag is of de aanbieders die financiële last wel voldoende kunnen torsen.

Uit de cijfers die Brusselnieuws enkele weken geleden publiceerde, blijkt duidelijk dat de vroegere gebruikers van de cultuurwaardebon niet overtuigd zijn van het nut van diens opvolger, de Paspartoe. Het afgelopen jaar vroegen slechts 5.199 Brusselaars een Paspartoe aan, weet Brusselnieuws. Vergelijk dat met de 47.000 cultuurwaardebonnen die in het laatste jaar van hun bestaan werden omgeruild.

Tot voor de invoering van de Paspartoe had elke Brusselaar jaarlijks recht op drie cultuurwaardebonnen ter waarde van 6,20 euro. In het seizoen 2012-2013 ging 45% van die bonnen naar welzijnsorganisaties die er culturele uitstappen voor de sociaal zwakkeren mee organiseerden. Een derde van de bonnen waren in datzelfde jaar bestemd voor verenigingen en 25% van de ingeleverde bonnen werd gebruikt door individuele cultuurliefhebbers. Het afvoeren van de cultuurwaardebonnen betekent voor vele gewone Brusselaars niet alleen een reëel verlies, maar het invoeren van de Paspartoe vraagt van hen ook bijkomende inspanningen. Nu zien zij zich immers verplicht een pas aan te schaffen (al dan niet tegen betaling) waarvoor ze in ruil slechts één cultuurbon van 6 euro krijgen. Dat het verhoopte succes van de Paspartoe vooralsnog uitblijft, blijkt ook uit het tegenvallende gebruik van de spaarkaart. Tot nu toe hebben houders van de Paspartoe gemiddeld slechts twee spaarpunten verzameld, waarbij één spaarpunt gelijk staat met één activiteit.

Als blijkt dat de relatief beperkte belangstelling voor de Paspartoe te wijten is aan het feit dat mensen nog niet vertrouwd zijn met het nieuwe systeem, dan moet daar dringend werk van gemaakt worden. In tijden waarin alle mogelijke informatie eerst en vooral via internet verspreid wordt, zijn ouderen en sociaal zwakkeren het grootste slachtoffer. Ik hoop dat het Collegelid daar waakzaam voor blijft. Daarnaast is de bekendheid van de Paspartoe bij jongeren ook niet fameus. Het is verontrustend dat zij, volgens Brusselnieuws, sinds de omschakeling minder cultuur zijn gaan consumeren omdat zij niet of onvoldoende op de hoogte zijn van de Paspartoe.

Ik vroeg het bevoegde Collegelid in de Commissie Cultuur het draagvlak voor de Paspartoe te vergroten en de Paspartoe meer onder de aandacht van jongeren en ouderen te brengen. 

Positief is dat de Paspartoe wel degelijk doet waarvoor hij bedoeld is en dus ook kansarmen weet te bereiken, relatief gesproken in grote mate zelfs. Vraag is echter - en die suggestie wordt ook gewekt door Brusselnieuws - of zij de pas niet enkel gebruiken met het oog op sport en jeugdwerking, maar ook aanwenden voor cultuur. Misschien geven de cijfers over de participatiegraad van kansarme groepen wel een vertekend beeld. Het onderzoek van de VGC-administratie zal dat moeten uitwijzen.

Open Vld is voorstander van een efficiënt en vereenvoudigd systeem dat de participatie aan vrijetijdsactiviteiten verhoogt en dus drempelverlagend werkt. Het is in dat opzicht noodzakelijk dat de administratieve lasten die de Paspartoe met zich meebrengt tot een absoluut minimum herleid worden. De VGC belooft alvast stappen in die richting te zetten. 

---