De laatste twee hoorzittingen in het kader van de bijzondere commissie Uber/taxi vinden donderdag plaats in het Brussels Parlement, naar aanleiding van de "Uber Files"… of “taxi files”. Het is maar hoe je het bekijkt. Een aantal politieke partijen had bij de publicatie van de "Uber Files" over de lobbypraktijken van de Amerikaanse multinational bloed geroken. Een smoking gun! Een commissie zou het uitzoeken. Die commissie wordt nu stilletjes afgerond, of toch de hoorzittingen. “Wat hebben we geleerd?” Ten eerste is er eerder sprake van een taxilobby en een Uber-tegenlobby. Ten tweede werd er door taxisector én Uber bijzonder creatief met de wet omgesprongen. Ten derde vallen er ethisch heel wat vragen te stellen bij de politieke verstrengeling van een deel van de taxisector en bij methodes van Uber… maar geen strafbare feiten.

Historiek

Er bestaat al jaar en dag een taxisector in Brussel. Het aantal taxi’s die rondrijden bepaalt het aanbod, maar uiteraard ook de rentabiliteit en de prijs van een rit. En hier knelde het schoentje, nog vóór er sprake was van Uber. Taxichauffeurs kregen een licentie op naam van het Gewest. Geleidelijk aan groeide de gewoonte om die licenties door te geven en zelfs door te verkopen via de doorverkoop van een vennootschap. Een, op zijn minst, creatieve oplossing. Hierdoor kreeg een licentie een marktwaarde. De aankoper moest die aankoop kunnen afschrijven. Méér taxi’s vermindert de marktwaarde. Maar het Gewest heeft vanuit mobiliteitsperspectief belang bij meer en soepelere taxi’s. De sector zelf niet. Zo is er vooreerst een sterke lobby van de taxisector om dit corporatistisch systeem in stand te houden. Je ne juge pas, je constate.

Platformen

En toen kwamen de platformen wereldwijd. Ze zochten stad per stad mogelijkheden om binnen de wetgeving de markt open te breken. In Brussel ging dat via de VVC-sector, de verhuur van een voertuig met chauffeur. Creatief op zijn minst. Ze hadden een zeer sterke lobby achter zich, maar ze hadden nog iets anders. Een publiek. En veel chauffeurs. Want het werkte. Het systeem sloeg aan. Maar ook dit is niet wat het Gewest ideaal voor ogen had in het belang van de mobiliteit. Het Gewest wil al meer dan tien jaar de hele sector hervormen in het belang van de mobiliteit.

Anno 2014-2015 zitten we dus met twee systemen die creatief omgaan met de taxiwet, maar ook met de sociale wetgeving, statuten, de btw-wetgeving. Twee lobby’s tegen elkaar die de politiek en de publieke opinie proberen te bespelen. Maar ook een corporatistische sector in de problemen, die moet opboxen tegen een nieuw innovatief systeem dat aanslaat bij de klanten.

Twee lobby’s dus

Er werd zodoende duchtig gelobbyd. Maar tot nader orde is er geen sprake van strafbare feiten. De minister van Justitie heeft in de Kamer alvast laten weten dat er geen dossier is. Het is dus vooral belangrijk dat de Uber-commissie of, gezien de analyse en het verloop van de hoorzittingen, de Uber-/taxi-commissie, de manier van lobbyen blootlegt om het beter te begrijpen en, waar nodig, lessen uit te trekken. De lobby van Uber stond al breed in de pers. In Brussel was die agressief, maar weinig effectief. De bevoegde minister wou hoe dan ook hervormen. Dat bevestigden zelfs Michel Pêtre van Taxis Verts, en Khalid Ed-Denguir van de Fédération belge des taxis. Het lobbywerk van Uber heeft in Brussel niet veel uitgehaald. De commissie heeft wel blootgelegd hoe de taxilobby,  op onredelijke wijze wat mij betreft, de noodzakelijke hervorming van de sector tien jaar wist tegen te houden. In de pers konden we al in 2018, nog lang voor de Uber-files, lezen dat politici een compensatie tussen de 60.000 en 80.000 euro vroegen per bestaande licentie in geval de sector zou worden opengetrokken. Hoe kon dit gebeuren?

Bijzondere commissie Uber

Open Vld was van meet af aan, in 2014 al, voorstander van een nieuw duidelijk kader voor de taxisector, eerlijk op sociaal en fiscaal vlak, op maat van een moderne grootstad. Waarom kon dit niet? Waarom werd die hervorming tegengehouden of vertraagd? Waarom was het verbeteren van de stedelijke mobiliteit niet de prioriteit? Dat zijn de vragen die mij interesseerden. De smoking gun die de Uber Files hadden ontdekt was toch vooral een losse flodder. Maar via de openbaring van de verstrengeling van de taxisector met de politiek heeft de commissie, zoals we vermoedden, de andere kant van het lobbyspel in kaart gebracht. In die zin was de Uber-/taxi-commissie misschien een beetje de moeite. Belangrijker is dat we nu de mobiliteit vooropstellen en dus de nieuwe wetgeving, waar we als Open Vld aan getrokken hebben, doen slagen.

Carla Dejonghe

Brussels Parlementslid voor Open Vld

---