BRUSSELS PARLEMENT - Vandaag werd de begroting voor het jaar 2022 besproken in de plenaire vergadering van het Brussels parlement. Onze parlementsleden Khadija Zamouri en Carla Dejonghe onderstreepten in hun tussenkomst de moeilijke situatie waarin deze begroting tot stand kwam, maar duiden ook op het vertrouwen in een positieve evolutie voor het volgende jaar, waar de meerjarenbegroting de richtlijn blijft naar een evenwicht in 2024. 

 

"Ik ga een open deur instampen" zegt Carla bij het begin van haar betoog. "maar het afgelopen jaar was niet voor de poes. Misschien hebben jullie het uit het oog verloren, maar 2021 was het Jaar van de Os volgens de Chinese astrologie en dat wil zeggen: het jaar van de harde werkers." 

 

Voor het tweede jaar op rij heeft onze Brusselse economie erg te lijden gehad onder de sanitaire pandemie. Maar de Brusselse Regering en haar administratie hebben hun verantwoordelijkheid genomen en zijn tussengekomen om de sputterende motor te laten draaien en zelfs te versterken. De inzet van de Brusselse administratie is dan ook bewonderenswaardig. Een woord van dank mag hier niet ontbreken.

 

"Het kan niet genoeg onderstreept worden" gaat Carla verder "maar blijven investeren is de enige juiste keuze. Daarom zou ik graag beginnen met de puntjes op de ‘i’ te zetten over de plaats van het Brussels Gewest binnen België. De economische realiteit in ons land valt niet samen met de administratieve realiteit, laat staan met de taalgrenzen. Een economie houdt rekening en wordt beïnvloed door rationele gegevens, niet door een buikgevoel."

 

Dat blijkt ook uit verschillende studies waar het Brussels gewest in alle scenario’s een nettobetaler is aan de Belgische federatie. Dankzij de jonge bevolking liggen de pensioenen en de kosten in de gezondheidzorg lager.

Ook de Nationale Bank, niet meteen een obscuur clubje van wereldvreemde economen, heeft berekend dat het Brussels Gewest, Vlaams- en Waals-Brabant, Antwerpen en Oost-Vlaanderen nettobetalers aan België zijn. Daarentegen zijn West-Vlaanderen, Limburg, Henegouwen, Luxenburg, Luik en Namen ontvangers. Ongeveer 20% van het BNP wordt in Brussel gerealiseerd. Met een budget van 7,5 miljard creërt Brussel 80 miljard welvaart per jaar voor héél België

 

"Voor alle duidelijkheid: deze cijfers kwamen tot stand op basis van de woonplaats en niet van tewerkstelling wat betreft de personenbelasting. Dus, voor het Brussels gewest een ongunstige optie… want indien de plaats van tewerkstelling zou worden genomen, kan het Brussels Gewest zich uitroepen tot het Monaco van het Noorden." voegt Carla er nog aan toe.

 

SOCIALE UITDAGINGEN

Dezelfde oefening kan gemaakt worden met de sociale uitdagingen (armoede en alle vormen van kansarmoede, de tewerkstellingsgraad, discriminatie, de kwaliteit of gebrek aan kwaliteit in de huisvesting, alle problemen inzake geestelijke gezondheid, drop-outs op school, enz.) Ook hier valt de opdeling niet samen met regionale grenzen, laat staan taalgrenzen. 

  

"Onze fractie is er daarom elke dag van overtuigd dat we meer aandacht moeten hebben voor die stromen en voor de socio-economische realiteit om een goed beleid te voeren in belang van het Gewest en haar inwoners." zegt Carla "En ja, het is moeilijk en er zijn problemen. En ja, er zijn fouten gemaakt. Maar iemand die niets doet, maakt geen fouten. Daarom, beste collega’s, doe ik hier een oproep: laten we allen samenwerken – regering en oppositie – en vooruitkijken om samen te werken aan oplossingen. Deze gezondheidscrisis is geen basis voor politieke spelletjes, het komt er nu op aan om samen een politiek te voeren ten voordele van het Brussels Gewest en haar inwoners. Wij zijn een volwaardig gewest, laten we dit bewijzen aan zij die dit in twijfel trekken. Nogmaals, moest Brussel er niet zijn, dan zouden de twee andere Gewesten niet zo ver staan als ze nu staan."

 

HET BRUSSELSE BUDGET

De essentie gaat over schuld, de evolutie van de schuld, de investeringen, de begroting en de besparingen. De kritiek van het Rekenhof een was daarin een wake-up call. De problemen met de rekeningen van de verschillende instellingen tonen aan dat een bijsturing noodzakelijk is. Het amendement van de minister van Financiën Sven Gatz is een eerste duidelijk signaal dat er een verandering moet komen. Daarnaast wordt met de herziening van de OOBBC het toezicht verscherpt.

 

"Wat de schuld betreft, wil ik net als vorig jaar duidelijk maken dat onze fractie niet zit te zingen van 'tout van bien madame la marquise', terwijl het kasteel in brand staat. Zegt Carla, "het kasteel staat immers niet in brand."

 

INVESTEREN IN EEN DUURZAME TOEKOMST

Net zoals elk ander Gewest of land, moeten we investeren om de grote uitdagingen van de toekomst aan te gaan, niet in het minst de klimaatuitdaging. Denk maar aan de ongeziene natuurramp die Wallonië getroffen heeft. Daar is de coronacrisis – net als in de andere regio’s – bovenop gekomen.

 

"De meerjarenbegroting is ons kompas. Binnen dit traject – en rekening houdend, net als elders, met de onverwachte corona-uitgaven – willen we wat afgesproken is binnen de DPR uitvoeren. De schuldtoename volgt dat traject. Daarom was de toelichting door het Agentschap van de Schuld uitermate belangrijk tijdens onze besprekingen in commissie." zegt Carla.

 

Net zoals vorig jaar, toen gezegd door Guy Vanhengel en Carla Dejonghe, kunnen de uitdagingen worden uiteengezet in 3 hoofdpunten: 

 

1. Is deze schuld beheersbaar? 

Uit de uiteenzetting van het Agentschap van de Schuld bleek ook dit jaar helder en duidelijk van “JA”. Ze is beheersbaar. Het Agentschap van de Schuld maakte verschillende risico-analyses, rekening houdend met bv. hogere rentevoeten of zelfs een degradatie van de rating. In alle scenario's blijft de stijging van de schuldlast ruim onder de stijging van de gewestelijke ontvangsten. We blijven dus ver weg van een sneeuwbaleffect. Meer nog: De kost van de schuld zal de komende 4 jaren afnemen.

 

2. Zijn deze geplande investeringen groeibevorderend? Zijn het productieve doelmatige investeringen? 

Een groot deel gaat naar het vergroenen van de mobiliteit en het verminderen van files en is dus absoluut groeibevorderend. Als we vandaag niet zoeken naar economische groei door groene hervormingen in onze economie, dan weet ik niet wanneer we het wel gaan doen. De economische transitie is meer dan ooit de inzet van het beleid. Minister Gatz heeft alvast aangetoond dat hij daar vanuit zijn bevoegdheid Financiën aan wil bijdragen, via onder andere Smart Move  of Renolution.

 

3. Wat betreft de toegang tot financiering en het puur financieel beheer, was de uiteenzetting van het Agentschap van de Schuld ook helder: het schuldbeheer is state of the art, zoals ook bevestigd door S&P.

Toch is er geen zorgeloos hoerageroep vanop de Open Vld-  banken. We blijven alert. Er is namelijk één voorwaarde om deze oefening succesvol aan te houden, en minister Gatz herhaalt dit regelmatig: het gewest moet het meerjarentraject aanhouden. Ook dit jaar hebben de ministers de besparingen gedaan, die waren afgesproken.

 

"Mijnheer de minister-president, u leidt deze ploeg." besluit Carla "Wij gaan er van uit dat u streng zal toekijken op de inspanningen die nodig zijn om het evenwicht te bereiken tegen 2024. We hopen ook dat nieuwe methodologieën een nieuwe budgettaire cultuur zullen initiëren doorheen heel onze administratie. Ik denk aan de spending reviews. Het is een methode om beleid te evalueren, die inzet op meer efficiëntie en doelmatigheid in de overheidsuitgaven. We rekenen op een permanente monitoring van de begroting en op het creëren van interne marges binnen elke bevoegdheid. Nieuwe uitgaven moet elke minister intern compenseren."

 

BELGISCHE GEZINNEN ZIJN UITSTOOTKAMPIOEN 
"We hebben 29 miljard euro nodig tussen vandaag en 2050" zegt Khadija Zamouri. "De uitstoot van Belgische gezinnen ligt veel hoger dan gemiddeld in de EU, in het bijzonder op het gebied van verwarming en koeling omdat 80% van het Belgisch vastgoed verouderde en slecht geïsoleerde woningen zijn. Dat geldt des te meer voor onze steden. Meer woningen zijn huurwoningen waar de huurder de energiekost draagt en de eigenaar de investering doet. Oude woningen vervangen door nieuwe is ook niet vanzelfsprekend."

De kosten voor de energierenovatie van het woningenbestand van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om te voldoen aan de normen voor 2050 worden geraamd op 29 miljard euro. Voor het particuliere woningbestand wijst een recente studie erop dat de grondige renovatie van een standaardwoning, voor een gemiddeld budget van 60.000 euro, pas na 38 tot 64 jaar wordt terugverdiend, naargelang het verloop van de koolstof- en energieprijzen. Bijgevolg zou, op basis van de momenteel bestaande steunmaatregelen, 40 tot 51% van de eigenaren niet in staat zijn om dergelijke werkzaamheden te financieren of rendabel te maken.

"29 miljard dus." gaat Khadija verder. "Ik begin met dit voorbeeld. Maar diezelfde inspanning zijn we op alle domeinen aan het doorvoeren. Om Carla aan te vullen, ook de klimaatdoelstellingen en de uitdagingen vallen niet samen met administratieve grenzen, laat staan met taalgrenzen. Ook hier is de stedelijke context vaak doorslaggevend. Ik denk dat de Smart Move controverse dit duidelijk heeft gemaakt. Europa vraagt aan alle steden dit te implementeren. Stedelijke mobiliteit vergroenen is een enorme uitdaging. Laat ons niet vergeten dat de stad het ideale laboratorium is voor economische vernieuwing."
 

DE VIER GROTE WERVEN IN BRUSSEL 
In Brussel staan er deze legislatuur 4 prioritaire werven centraal: Good Move, Renolution, Good Food en het afvalbeleid, wat we Good Waste of Smart Garbage kunnen dopen. 

"Smart Move is een onderdaal van Good Move." zegt Khaijda. "De investering kan voorlopig niet doorgaan. De regering heeft in de geplande meerjaren inkomsten geschrapt en gecompenseerd. We vermoeden dat er niets anders opzat, gezien het spaaklopen van het overleg met de twee andere regio’s. Zonder heel diep in te gaan op het onderwerp wil ik namens onze fractie toch nogmaals benadrukken dat Smart Move een slim voorstel was. Europa wil het, Europa vraagt het van alle steden en regio’s. Het is een slim antwoord voor het klimaat, de stedelijke levenskwaliteit en de economie. Alle werkgeversorganisaties geven de files al jaren aan als het eerste pijnpunt. Smart Move was een smart antwoord. Er kon binnen Brussel, en met de twee andere regio’s over modaliteiten gesproken worden, over privacy issues ook, maar het principe is slim. Het zal er ook komen. Alleen zullen we misschien geen voorloper zijn als gewest, maar een latere meeloper. Het zij zo." 

 

Voor SmartMove krijgt het gewest 51 miljoen euro van de EU in het kader van de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht voor de ontwikkeling van de app en de aankoop van camera’s. De pricing component van het autogebruik kan relatief gemakkelijk toegevoegd worden eens er een politiek akkoord is. Op een lezing van BlueTalks in november over 'Smart Cities' gaf expert Pieter Ballon al aan dat monitoring van ons mobiliteitsgedrag, de kost, de snelheid, de alternatieven, hoe dan ook een belangrijke eerste stap is, nog los van de heffing.    

"Smart Move past binnen het MaaS, Mobility as a Service." gaat Khadija verder, "De metro is er de ruggengraat van. Zoals jullie weten hebben wij als fractie in de 2009, met een eenvoudig plannetje, de metro terug op de Brusselse agenda gezet. Er was weerstand. Maar de aanhouder wint: in de liefde en in mobiliteit dus ook. Her der worden de werken zichtbaar in het straatbeeld. De minister van mobiliteit had terecht gezegd dat als we niet doen wat we hebben afgesproken we onze geloofwaardigheid verliezen als overheid qua metro. Wel we doen nu wat we hebben afgesproken."

 

MOBILITY AS A SERVICE

Het MaaS mikt ook op de complementariteit van privé en publiek vervoer, individueel en collectief vervoer. Met de voorlopige oplossing voor de LVC sector is het terrein rijp voor een grondige taxihervorming die vooral de nadruk legt op de dienstverlening en een moderne mobiliteit. 

 

"Onze fractie, zoals u weet mijnheer de minister-president, kijkt uit naar uw plan." zegt Khaijda, "Om het met een knipoog te zeggen, “we zijn niet meer boos”. U heeft ons vertrouwen. Alle tekenen zijn nu hoopgevend. We moeten nu landen. Een plan die de mobiliteit dient, de concurrentie bevordert, de innovatie omarmt en een goede sociale bescherming biedt en werkgelegenheid aanzwengelt."

Voor Good Food is het nog wachten op concrete invulling. De prioriteit gaat hier naar de nieuwe technologische mogelijkheden in productie en transport van voeding met een lage ecologische voetafdruk zoals Urban farming. Wat heus wel iets anders is dan een moestuin. Innovatie is ook hier de motor. 

 

"Innovatie is trouwens de rode, of blauwe draad zo u wil, voor vergroening." gaat Khadija verder, "Samenlevingen worden welvarender, maar ook socialer, inclusiever, vrijer en slimmer!. Dat geldt vandaag meer dan ooit."

 

RENOLUTION

Zoals daarnet al aangegeven bestaat de grootste uitdaging naast mobiliteit uit het renoveren van onze gebouwen. Gebouwen zijn in Brussel goed voor 60% van de eigen CO2 uitstoot. Het is ook in de bouwsector dat we het verste staan in het toepassen van nieuwe technologieën en circulaire toepassingen op grote schaal. Ook hier is innovatie doorslaggevend. 

 

"Het plan voor Renolution zal naast technologie ook heel wat fiscale stimuli en een gigantische private investeringscapaciteit vergen." zegt Khadija, "Naast slimme technologie zal er slimme fiscaliteit nodig zijn. Onze fractie is alvast enthousiast olm een verdere verlaging van de registratierechten aan energieprestatie te koppelen. Ministers Maron en Gatz, onze steun heeft u. De 29 miljard waarvan sprake bij het begin gaan heus niet uit de gewestelijke begroting komen. We moeten als gewest alle hefbomen gebruiken om die investeringen mogelijk te maken."

 

AFVAL

De vierde en laatste poot van de transitie is het afval. Ook hier is het van belang dat er volop wordt ingezet op preventie én op technologie om circulariteit optimaal mogelijk te maken. Afval als grondstof dus. De voorbije regeringen hebben de afgelopen 20 jaar niet stilgezeten en gaan stap voor stap vooruit naar meer circulariteit. 

 

"Ik wou deze vier pijlers voor economische transitie even in de verf zetten, om als fractie onze steun voor dit beleid en doelstelling uit regeerakkoord nogmaals te benadrukken. Het is belangrijk om deze oefening samen met alle economische actoren voort te zetten, met de nodige sociale correcties en vooral innovatie nooit uit het oog te verliezen als drijvende kracht." zegt Khadija.

 

OPPORTUNITEIT

"Op al dezer domeinen gaat de transitie ook gepaard met uitdagingen en opportuniteiten. Denk maar aan tewerkstelling" zegt Khadija, "dat afval gaat zich niet vanzelf recycleren, er ontstaat een nieuwe economie rond. Die gebouwen isoleren zich niet zelf. De bouwsector past zich aan en creëert nieuwe jobs. De uitdaging is onze Brusselse arbeidsmarkt ook mee te hebben: het dichten van de digitale kloof is een thema dat ik, maar ook veel van mijn collega’s al vaak in commissie hebben onderstreept Minister Clerfayt is er zeer alert voor. "

Nieuwe vormen van economie vragen nieuwe vaardigheden. Zo vragen Elektrische wagens extra kennis. In een rapport van de Britse autofederatie bleek onlangs dat Groot-Brittannië tegen 2030 nieuwe autotechnici nodig zal hebben die elektrische wagens kunnen onderhouden.Het is alvast een voorbeeld van de veranderende behoeften aan opleiding op de arbeidsmarkt.   

"Academische discussies over paradigma’s, donuts, commons, … zijn niet ons ding." besluit Khadijda "Ieder mag zich laten inspireren door boeken. Maar politiek gaat niet over filosofie. Vooruitgang, innovatie en hoe ermee op een sociale en praktische manier mee omgaan in een samenleving zijn wel ons ding. We geloven echt dat stap voor stap de economische transitie vormgeven. We hebben een breed draagvlak nodig, geen fancy theorieën of tekeningen. Laten we vooral concreet verder werken aan dat breed draagvlak" 

 

Carla Dejonghe & Khadija Zamouri 
Open VLd Brussel

---