“Het korte bericht in De Standaard van 4 februari 2021 ‘Geen Vlaming, Belg of Marokkaan, maar Brusselaar’, is niet anekdotisch. Het is bijzonder relevant”, meent Imane Belguenani. Belguenani is voorzitter van BlueTalks, het Karel Buls-studiecentrum van Open Vld Brussel. “De Brusselse identiteit is voor sommige Vlaamse politici misschien controversieel. Het past niet in hun plan voor België. Ik zie die Brusselse identiteit in tal van interne debatten gewoon, spontaan en complexloos opduiken als een nieuw gegeven”. 

 

In twee van de drie komende BlueTalks dit voorjaar duikt de Brusselse identiteit op. In februari praten de Brusselse liberale leden over een mogelijke komende staatshervorming en de plaats van Brussel daarin. Het fameuze ‘model met 4 gewesten’ dat filosoof Philippe Van Parijs voorstelt in zijn Belgium, een utopie (2018). In een recent interview in La Libre (25 januari 2021) zei minister Sven Gatz over die Brusselse identiteit in het kader van een staatshervorming: “Quand on est à New York, on n’est pas aux États-Unis. Quand on est à Bruxelles, on n’est pas spécialement en Belgique.”

 

In mei zullen de leden in een BlueTalks nadenken over Brussel als een Arrival City. Wereldwijde migratie, zoals beschreven in Doug Saunders gelijknamige boek (2010) verandert overal het samenleven in grote steden. De inwoners in deze steden zijn niet langer verbonden door een gezamenlijke traditie, een taal, een geschiedenis.  Niet de afkomst, maar de toekomst verbindt hen. Hoe ze samenleven in de stad verbindt hen. 

 

De bijdrage “Eenheid in diversiteit: de lijm van de Brusselse identiteit” in de VUB-publicatie Migratie, gelijkheid & racisme (2021), was de aanleiding voor het artikel in De Standaard. “Onvermijdelijke vaststelling” meent Imane Belguenani nu. “De coauteur Petrus te Braak meent terecht dat identiteit belangrijk is voor sociale cohesie”. In hun onderzoek zijn ze, als bij toeval, gebotst op statistische gegevens dat jonge Brusselaars, wat hun afkomst ook moge zijn, zich sneller Brusselaar voelen dan Belg, Vlaming of Waal. Dit bevestigt gelijkaardige bevindingen in andere landen. Patrick Stouthuysen en Johan Basiliades lanceerden een gelijkaardige piste in het boek, De droom van Sismondi. Over stedelijke identiteit (2014). Het boek verscheen in de reeks Stadslucht Maakt Vrij, waar een reeks dat sinds 2005 een liberale visie op stedelijk beleid wou stimuleren, met de nadruk op de mogelijkheden en de innovatieve kracht van de stad. 

 

Jan Willem Duyvendak concludeerde in zijn bijdrage voor het boek, op basis van onderzoek in New York en Amsterdam, dat stadsburgerschap inclusiever is dan staatsburgerschap. In hun eigen bijdrage Stadsburgerschap als alternatief voor nationalisme?, stellen Stouthuysen en Basiliades, op meer theoretische basis, dat een gedeelde identiteit niet enkel belangrijk is voor gemeenschapsgevoel, maar ook voor democratie en solidariteit. En die identiteit hoeft echt geen nationale identiteit te zijn. Stedelijke identiteit is veel minder cultureel bepaald. Het steunt meer op concrete en praktische afspraken over het samenleven in een gedeelde stad, menen ze. Petrus te Braak noemt het in zijn bijdrage de 'paraplu identiteit'. 

 

Imane Belguenani: “Het is eerder hoopgevend dat die Brusselse identiteit als alternatief spontaan opduikt. Het doorbreekt het steeds weerkerend cliché van verloren generaties jongeren die tussen twee culturen vallen. Nee dus. De overgrote meerderheid zijn Brusselaars, gewoon Brusselaars. Dat nemen we graag mee in onze reflecties over onze stad”.

---