“Met volle teugen genieten redelijk veel alleenwonenden van hun vrijheid. Maar… er hangt ook een prijskaartje aan vast. En daar zouden we een mouw moeten aan passen”. Dat is de eerste bedenking van all1-voorzitster en Brussels volksvertegenwoordigster Carla Dejonghe (Open Vld) bij de resultaten van de enquête die ze organiseerde bij 2.378 Belgische alleenwoners, waarvan de jongste 19 is, de oudste 106. De vraag naar rechtvaardigere fiscaliteit, naar betaalbaardere (koop)woningen en naar een algemene singlereflex, stak geregeld de kop op.

“Men kan de inkomstenbelasting niet leuker maken, maar wel eerlijker” 

Het verschil in belastingdruk tussen alleenverdieners en tweeverdieners (met of zonder kinderen) kan tot duizenden euro’s oplopen. De Belgische alleenstaande zonder kinderen is de zwaarst belaste categorie van alle OESO-lidstaten en draagt gemiddeld 53% van zijn brutoloon af, bij een hoog loon zelfs 59%. Carla Dejonghe: “De ondervraagde respondenten beseffen zeer goed dat ze in de hoogste fiscale schalen vallen en ervaren dit als zeer onrechtvaardig. Je komt voor zeer weinig fiscale voordelen in aanmerking. Alleen wonen is vaak geen bewuste keuze en kan iedereen overkomen. Daarom pleiten we voor een belastingstelsel dat neutraler staat tegenover de leefvorm. Men kan de inkomstenbelasting niet leuker maken, maar wel eerlijker.”

Ook de hoge vaste kosten en taksen op bijvoorbeeld de water- en energiefactuur stuiten de alleenwoners tegen de borst. “Hoe zuinig je ook omspringt met elektriciteit, gas of water, je betaalt alleen bijna evenveel als een gezin omdat de vaste kosten zo hoog zijn.” 

“Meer betaalbare koopwoningen”

Ook alleenstaanden willen graag een eigen woning kopen, maar dat is voor een alleenverdiener die weinig of niet kan sparen verdomd moeilijk. Woonfiscaliteit is in handen van de drie gewesten. Zij hebben elk hun eigen beleid. In Brussel en Vlaanderen werd de woonbonus (= het fiscale voordeel op de gezinswoning) afgeschaft en vervangen door een korting op de registratierechten. 

Het nieuwe systeem geeft kopers een financieel duwtje in de rug op het moment van de aankoop. Dat is een goede maatregel. Maar het volstaat niet. De respondenten snakken naar meer betaalbare koopwoningen. “Slechts 16% van de respondenten die momenteel een woning huurt, denkt dat hij of zij een eigen woning zal kunnen verwerven binnen 5 jaar. 58% weet zeker dat dit financieel niet haalbaar is. Gelukkig  verstrekt het Woningfonds goedkope kredieten. Reguliere banken blijven immers meer argwanend staan tegenover alleenkopers.”, aldus Carla Dejonghe.

“Een singlereflex binnen alle domeinen”

De ondervraagde alleenwoners hebben het gevoel dat het beleid te weinig rekening houdt met hun specifieke noden en hun kleinere financiële slagkracht ten opzichte van gezinnen met twee inkomens. Er is nood aan meer bewustzijn binnen alle domeinen. Carla Dejonghe: “Ik dring al een tijdje aan op een singlereflex of singletoets waarbij beleidsmakers bij elke nieuwe maatregel even stilstaan bij de vraag wat het effect daarvan zou zijn op mensen die alleen wonen. Uit de enquête blijkt dat alleenwoners deze reflex ook wat meer willen zien binnen hun directe omgeving als het bijvoorbeeld gaat om het samenleggen voor cadeaus, bij werkgevers die meer flexibiliteit van alleenstaande werknemers verwachten alsof dat vanzelfsprekend zou zijn, bij handelaars die promotie voeren voor grote verpakkingen, bij organisaties die een lidgeld vragen per familie ongeacht het aantal personen, enzovoort.”

Alleen wonen is zeker niet allemaal kommer en kwel. Zo is het overgrote deel van de ondervraagde alleenwoners erg gesteld op hun vrijheid. Op de vraag of alleen wonen ook voordelen heeft, kwam er een rits antwoorden en dan vooral het antwoord “Vrijheid. Vrijheid. Vrijheid.” En “Geen ambras. Gaan en staan waar en wanneer je maar wil. De afwas kunnen laten staan. Controle over de afstandsbediening. Look kunnen eten. Je (benen)niet hoeven te scheren…"

Lees hieronder de uitgebreide analyse van de enquête, met grafieken en citaten van de respondenten.

---

https://openvldbrusselarchief.be/pdf/2008_nl.pdf

---