Een school in Anderlecht die in het midden van het schooljaar verhuist, dat is de druppel. De directie kon de veiligheid van de leerlingen, moegetergd door kleine criminelen, niet meer waarborgen. Een dag eerder een meisje overvallen in de metro. De dader die door de politie gevat werd, was daar een bekende, maar ontkende doodleuk alles. Op de metro is het stukslaan van ramen of blokkeren en vernielen van deuren voor de lol de voornaamste oorzaak van vertragingen waardoor duizenden passagiers gegijzeld worden. Bij elke overval of geval van criminaliteit hoort een trauma. En dat trauma zet zich over op de familie en omgeving van het slachtoffer. Elke overval is een argument voor een familie om toch maar te overwegen deze stad te verlaten.

Jaar in jaar uit roepen we dat stadslucht vrij maakt, dat onze bruisende steden en de diversiteit die er thuishoren verrijkend zijn. We voeren al jaren een kruistocht voor de stad. We weigeren om ons door bovenstaande emotionele maar wel zeer reële en tastbare evolutie te laten ontmoedigen. Als we ons idee van een bloeiende kosmopolitische stad, gebouwd op respect, openheid en verdraagzaamheid, opgeven, blijven er binnenkort enkel een soort nomandslands over. Vlekken in het rustige, landelijke landje die men mijdt.

De maatschappelijke, economische en vooral menselijke prijs van het geweld en intimidatie verbiedt ons dit nog langer te banaliseren als randfenomenen. De outing van Luckas Vander Taelen (Groen!) enkele maanden geleden, die de sfeer van respectloosheid beu was, heeft alvast ter linkerzijde het taboe doorbroken. We moeten hem daar dankbaar voor zijn.

Maar hoe gaan we van die emotionele analyse en het debat naar een rationele aanpak. Het enkel op het matje roepen van de burgemeester van Anderlecht door de Brusselse minister-president zal niet volstaan. Pleiten voor meer "blauw op straat" geeft de valse indruk dat de politie vandaag haar werk niet of niet goed zou doen. Wij vragen dat een aantal moeilijk bespreekbare debatten uit het verleden nu volop gevoerd worden en tot duurzame resultaten leiden.

Een politiezone

Wie houdt nu al meer dan tien jaar het idee van één politiezone voor heel Brussel tegen? De Brusselse gemeentelijke baronnen moeten met heel sterke argumenten komen om dit nog langer te verdedigen. Wij willen alvast één veiligheidsbeleid over heel het gewest, met een democratische controle door het Brussels parlement. De minister-president moet het veiligheidsbeleid kunnen coördineren en de prioriteiten kunnen leggen waar nodig. Wij willen hem hierover kunnen interpelleren als dit niet tot resultaten leidt.

Jeugdsanctierecht

Wie gaat nu al jaren op de rem staan als het over jeugdsanctierecht gaat en over het bestraffen van de daders? Of het nu over effectieve straffen gaat of over alternatieve straffen, over snelrecht, over gesloten instellingen; de bal ligt bij justitie. Het werk van de politie zal altijd tekortschieten, ook al verhogen we hun aanwezigheid, als er een sfeer van straffeloosheid bestaat. Meer nog, de politie voelt zich in haar hemd gezet door justitie. De frustratie groeit dan, en dan loopt het wel eens uit de hand. De invoering van "night courts" (zoals in New York) kan heel wat problemen oplossen. Op die manier wordt ook de overbelasting van justitie aangepakt.

Preventiewerk

Wie misbruikt de vele middelen die al jaren worden vrijgemaakt voor preventiewerk? We weten hoe belangrijk preventiewerk is. We stellen de functie en het nut van straathoekwerkers en andere initiatieven zeker niet in vraag. Het is voor hen vaak dansen op een slappe koord (preventie, beteugeling). Maar toezicht en evaluatie dringen zich op. Vele initiatieven zijn blijkbaar in de eerste plaats alternatieve tewerkstellingcircuits voor de eigen achterban van de lokale potentaten of de speeltuin van ideologisch gewapende intellectuelen. Preventiewerk in de wijken is te belangrijk om het daaraan over te laten.

Sociale mix

Tot slot, last but not least, wie bestendigt de integratie-afremmende ghetto's in onze stad? Wie houdt onze voorstellen rond sociale mix in de sociale huisvesting tegen? Wie houdt een beleid van meer sociale vermenging door het aantrekken van een middenklasse in alle Brusselse wijken tegen? Wie niet bouwt aan een evenwichtige sociale mix, laat hele bevolkingsgroepen op lange termijn aan hun lot over. Kijk naar de plaatsen waar de rellen plaatsvinden. Kijk naar de probleembuurten: telkens wijken die er verloederd en vuil bijliggen. Ze lijken wel godverlaten, of op zijn minst door de gemeentebesturen verlaten. Een burgemeester heeft daar nochtans impact op. Dat bewijzen steden als Mechelen of in het eigen Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Schaarbeek. Daar wordt al jaren geïnvesteerd in de heraanleg van straten in alle wijken. Zwerfvuil, één van de belangrijkste ergernissen van de gewone Brusselaar, wordt er aangepakt. Bouwprojecten die snel snel goedkope woningen voor kansengroepen willen realiseren ten koste van de sociale mix worden er geweerd ten voordele van geïntegreerde sociale projecten. Hiermee gaan geslaagde initiatieven rond integratie, opleiding, tewerkstelling samen.

We zijn het inderdaad beu dat ons telkens als we dergelijke voorstellen doen de les wordt gespeld. Dat ons verweten wordt dat we een eng middenklasse-beeld op de stad zouden hebben. Dat onze voorstellen rond sociale mix in de huisvestingsmaatschappijen en rond huurcheques weggelachen worden. Dat we allochtonen die we taallessen aanbieden in de sociale huisvesting hun elementaire rechten zouden ontnemen. Dat jeugdsanctierecht haaks staat op jeugdbescherming. Dat onze visie op een moderne kosmopolitische stad met focus op verdraagzaamheid, veiligheid, netheid, kansen en integratie als een rechtse autoritaire karikatuur worden voorgesteld.

Voor ons gaat het niet over links of rechts, maar over een visie op en liefde voor de stad. Misschien kunnen de emotionele reacties van de voorbije dagen en maanden een aantal van deze fundamentele debatten eindelijk beslechten.

Sven Gatz, fractieleider Open Vld Vlaams parlement en Brusselaar

Els Ampe, fractieleider Open Vld Brussels parlement

---