In het kader van de hoorzittingen over de Brusselse brandweer ontving de commissie Binnenlandse Zaken van het Brussels parlement op 23/01 de waarnemende en gewezen officieren-diensthoofd van de Brusselse brandweer. Lees hieronder de integrale tussenkomst van commissielid René Coppens, waarin hij pleit voor een betere samenwerking tussen de administratie en de operationelen (mensen van het terrein). 

Namens de Open Vld-fractie dank ik de heren officieren-diensthoofd voor hun komst naar de commissie Binnenlandse Zaken en voor hun bereidwillige medewerking. Voor alle duidelijkheid: Het kan niet de bedoeling zijn om hier het proces van de brandweer te voeren. We willen constructief en in alle sereniteit uitzoeken wat er is misgelopen en nagaan wat er nog moet gebeuren om te vermijden dat het zich kan herhalen. Dat doet geen afbreuk aan ons respect voor het dagelijkse werk van de brandweerlui, die vaak hun eigen leven riskeren om het onze te redden. Ik hoop ook dat deze hoorzitting niet zal verzanden in verwijten. 

Uit een doorlichting van het Rekenhof blijkt dat de Brusselse brandweerdiensten de wet op de openbare aanbestedingen in de periode van 2012 tot 2015 stelselmatig heeft overtreden. Het rapport heeft terecht heel wat stof doen opwaaien. Het is mij nog altijd een raadsel hoe het komt dat de vermelde onregelmatigheden m.b.t. de openbare aanbestedingen gedurende verschillende jaren hebben kunnen plaatsvinden. Wat is uw reactie als waarnemend officier-diensthoofd op de resultaten van de audit van het Rekenhof? Ik ben benieuwd naar uw lezing van de feiten.

Het is de laatste weken al veelvuldig gebleken dat de professionele plichten en behoeften van de administratie wel eens kunnen botsen met de noden en belangen van de operationelen. Feit is dat ze allebei in de praktijk blijkbaar andere verantwoordelijkheden dragen en niet dezelfde prioriteiten delen. Dat gaat gepaard met de aard van hun job. Mensen van het terrein, de operationelen, hebben meestal dringend nood aan specifieke tools en hebben vaak, gelet op hun ervaring en de praktijk, hun eigen logistieke en materiële voorkeuren. De administratie, op haar beurt, moet zich in haar beleid houden aan vastgelegde regels en procedures. 

De eigenheid van de brandweer, met haar specifieke noden en behoeften, vereist dus ook een omkadering die daar op is afgestemd. Een kader dat er enerzijds voor zorgt dat de brandweerlui op het terrein in optimale omstandigheden in staat zijn om hun werk te doen. Een kader dat er anderzijds voor zorgt dat alles administratief en juridisch volgens het boekje gebeurt. Operationeel en administratief moeten in mijn ogen een tandem vormen en rekening houden met elkaars verplichtingen, noden en restricties. 

Mijn vraag is dan: Gaat u akkoord met deze analyse? Gaat u ermee akkoord dat ook de administratie gebonden is aan regels en de kans moet krijgen om haar werk naar behoren uit te voeren in het belang van het gunstig functioneren van de brandweerdiensten in het algemeen? Gaat u ermee akkoord dat operationeel en administratief in feite eigenlijk een tandem zouden moeten vormen en elkaar geen stokken in de wielen zouden mogen steken? Op welke manier kan u de dagelijkse realiteit op het terrein en de noden en behoeften van het operationele kader verzoenen met het wetgevend kader waarbinnen administraties moeten functioneren? 

Welke stappen werden er al genomen om de onderlinge samenwerking tussen administratief en operationeel verder te verbeteren?

Brandweerzones hebben volgens mij op materieel en logistiek vlak overal dezelfde noden en behoeften. Kan u ons enige uitleg verschaffen over hoe andere brandweerzones, in Vlaanderen en Wallonië, precies worden gestructureerd? Ik vermoed dat er ook in andere brandweerzones een modus vivendi moet gevonden worden tussen de operationele poot en de administratieve poot in een brandweerkorps. Dus vandaar de vraag: Hoe worden de administratieve diensten elders georganiseerd? Onder welke leiding staan de brandweerzones? Hoe worden openbare aanbestedingen in andere brandweerzones beheerd?

De administratieve directeurs hebben tijdens de hoorzitting van vorige week geen fraai beeld geschetst van de cultuur op de werkvloer en de samenwerking tussen operationeel en administratief. We willen u dan ook graag de kans geven om hierop te reageren door u met enkele uitspraken van vorige week te confronteren. De voormalige administratieve leiding sprak in de eerste plaats van een gebrek aan samenwerking met de operationele leiding, van regelrechte tegenwerking zelfs. De indruk werd bovendien gewekt dat de wil van de operationele leiding wet is. Wat is uw reactie daarop? In de hoorzitting van vorige week werd ook een sfeer geschetst van intimidatie, scheldpartijen en pesterijen door de officieren. Wat is uw reactie op deze beschuldigingen?

De SIAMU bevindt zich nu in een overgangsperiode; zowel op het vlak van de algemene organisatie/de structuur als op het vlak van de leiding die wordt waargenomen. Enerzijds wordt het organigram van de Brusselse brandweer op dit moment gerationaliseerd. De bicefale structuur, met twee leidinggevenden op hetzelfde niveau, wordt hervormd tot een piramidale structuur met aan het hoofd één leidend ambtenaar, een officier van het operationele kader. Budget, juridische zaken en personeel zullen tot de bevoegdheid  van de administratief coördinator behoren, die onder de leidend ambtenaar staat. Het betreft hier een noodzakelijke hervorming en vereenvoudiging. 

Anderzijds is er het feit van de recente schorsing van de waarnemend directeur-generaal. Vanaf 1 maart 2018 zouden nieuwe leidinggevenden worden aangeduid. De SIAMU bevindt zich nu dus op alle mogelijke vlakken in een overgangsperiode. Vraag is dan: Hoe functioneert de administratie van de brandweer in deze overgangsperiode precies? Hoe wordt de leiding vandaag concreet waargenomen? Hoe verloopt de beslissingsprocedure inzake budgettaire aangelegenheden op dit moment? Kan u beschrijven hoe de aankoop van materiaal vandaag concreet gebeurt? Welke procedures worden doorlopen en welke rol speelt de operationele leiding in deze procedure?  

Hoe gebeurt de opvolging van de openbare aanbestedingen vandaag? Hoe kan u de kritiek van het Rekenhof, dat twee weken geleden nog suggereerde dat de situatie vandaag nog niet zou zijn verbeterd, weerleggen?

---