Iedereen aan het werk voor meer kansen op werk

Bijna één op drie migranten in ons land is werkloos. Daarmee staat België op een weinig benijdenswaardige voorlaatste plaats in Europa. Enkel Spanje doet nog slechter, maar dat land is door de Eurocrisis een quasi economisch rampgebied geworden.

Dit cijfer is hemeltergend voor een Vlaanderen dat in sneltempo vergrijst, maar blijkbaar een rijkelijk aanwezige arbeidsreserve negeert om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 75% en de zowat 40.000 knelpuntvacatures in te vullen.

Werkloosheid is een draak met vele koppen: gebrekkig scholingsniveau, onvoldoende talenkennis, maatschappelijke isolatie… Helaas ligt het pad naar werk voor migranten bezaaid met goede voornemens, veel holle woorden, maar ook met evenveel paraplu’s. Een vraag als ‘doen onze bedrijven wel genoeg’ is even pertinent, als kortzichtig. De cijfers spreken boekdelen: natúúrlijk volstaan inspanningen als Jobkanaal en een rist diversiteitsplannen niet, maar geldt hetzelfde niet voor de overheid, klanten van bedrijven en… sommige allochtonen zelf? Met een spelletje zwarte pieten doorschuiven, gaan we de zaak niet oplossen. Het probleem is structureel, werd intussen in kaart gebracht, maar blijft vooral… bestaan. Elke actor moet een tand bijsteken. De overheid moet trajectbegeleidingen op maat aanbieden, bedrijven moeten migranten een eerlijke kans geven in hun aanwervingsbeleid en zorgen voor de nodige omkadering op hun werkvloer, maar ook de klanten van die bedrijven moeten stoppen met te eisen dat ze geen Marokkaanse poetsvrouw of geen Algerijnse loodgieter in hun huis willen. Last but not least: de migranten zelf moeten ten volle meewerken aan het activeringsproces en geloven in hun kunnen. Bepampering werkt contraproductief. Het heil moet komen van activering en responsabilisering.

evenzeer een roep naar een duidelijke regisseur van de inburgering. EVA’s, OCMW’s, VDAB, CLB’s… zelfs een geboren en getogen Vlaming geraakt uit die poespas niet meer wijs. Hou het eenvoudig, zorg voor coördinatie en één duidelijk aanspreekpunt. En werk die wachtlijsten weg. Vandaag is “wachtlijst” nog bij teveel anderstalige nieuwkomers het eerste woord Nederlands dat ze leren.

Het vinden van werk is problematisch. Laat ons dan vooral invullen wat er al is en werken op de kanalen die migranten de grootste kans geven tot de arbeidsmarkt. Vlaanderen telt tienduizenden knelpuntvacatures, ook voor laaggeschoolden. Een werkgever die de wanhoop nabij is omdat hij niemand vindt voor zijn vacature, zal allicht sneller geneigd zijn om ook migranten een eerlijke kans te geven. De uitzendsector stelt vandaag al 15% mensen van allochtone afkomst tewerk. Bijna het drievoud van gewone bedrijven en pakweg het zesvoudige van de overheid. Als we weten dat uitzendarbeid het belangrijkste instroomkanaal naar een vaste job is, moeten we ook dit kanaal optimaal openstellen voor migranten, aangezien uitzendarbeid nu nog te veel fungeert als draaideur in plaats van een volwaardige brug naar werk.

Eind 2009 hebben de Vlaamse sociale partners Jobkanaal opgericht. De ondernemingsorganisaties Unizo, Voka, VKW en Verso wilden via Jobkanaal elk jaar vijfduizend ouderen, allochtonen en arbeidsgehandicapten aan het werk helpen. Nooit werd het objectief gehaald. Vorig jaar werden amper 1.064 allochtonen bemiddeld. Daarom wordt het instrument nu bijgestuurd met grotere aandacht voor sensibilisering en voor kwalitatieve objectieven. Terecht, maar dat en passant de numerieke doelstelling van 5.000 vacatures geschrapt wordt lijkt ons een zwaktebod.

Een zwaktebod is het laatste dat de zwakste groep op de arbeidsmarkt nodig heeft. Wij vragen sterk beleid: maatgericht, activerend en responsabiliserend. Het warm water uitvinden hoeft niet. Het is eerder een kwestie van het ijs te breken.

Dit opinieartikel verscheen in verkorte vorm op 16/03/2013 in De Tijd.