Café Urbain met Paul De Grauwe
Investeren in stedelijk openbaar vervoer en gezonde lucht
“Gedaan met het steriel getweet over de Brusselse begrotting” stelt Guy Vanhengel. “De kritiek duidt op een gebrek aan kennis over de Brusselse, Vlaamse en Waalse publieke investeringen: de metro en de tunnels in Brussel, de Oosterweelverbinding in Antwerpen”. Tijd voor wat duiding. De Brusselse Open Vld-fractie nodigde professor Paul De Grauwe (London School of Economics) uit op hun Café Urbain voor een gesprek over overheidsinvesteringen.
Er is een liberale consensus over de gouden begrotingsregel: de lopende begroting moet altijd in evenwicht zijn! De inkomsten moeten de uitgaven dekken. Guy Vanhengel, Brussels minister van Begroting tussen 2000 en 2019, incarneert deze regel. Jaar na jaar stond Open Vld er borg voor. Guy Vanhengel looft ook de eerste begrotingsoefening van zijn opvolger Sven Gatz die in moeilijke omstandigheden vasthoudt aan de “Golden Rule”. Maar investeringen zijn iets anders. Die zijn nodig voor de groei. Daarvoor moet je lenen.
Professor Paul De Grauwe was geen toevallige gast op het Brussels Café Urbain. De liberale economoon met internationale faam is een marktdenker. Hij waarschuwt al enige tijd dat de Europese norm die de lidstaten dwingt om ook investeringen binnen de lopende begroting op te nemen, nefast is voor de economische groei. Deze norm is dwaas, zegt hij. Door de extreem lage rente stijgt het bruto nationaal product (bnp) sneller dan de schuld. Leningen voor investeringen verdienen zichzelf terug.
Er is ook een grote consensus waarin we moeten investeren volgens professor De Grauwe: goed openbaar vervoer in de steden, groene energie, groene infrastructuur… dit zijn investeringen die de groei op pijl houden. Trouwens, een overheidsaangestuurd investeringsbeleid is helemaal niet nieuw. De welvaart in de jaren 60 is ook opgebouwd met publieke investeringen aan zeer lage rente. “Als er een recessie komt”, meent professor De Grauwe, “zal het niet te wijten zijn aan de handelsoorlogen, maar aan onszelf, aan het gebrek aan optimisme. Publieke investeringen houden in tijden van zeer lage rente de private investeringen niet af, maar boosten ze”.
Guy Vanhengel waarschuwt dat dit niet mag begrepen worden als een groen licht voor ongeremde overheidsuitgaven. “Er moet steeds bespaard en gesaneerd worden om de lopende begroting in evenwicht te houden. Er is wel nood aan consensus tussen de federale regering en de gewesten rond het nationaal investeringspact. De federale overheid moet dit pact bij Europa verdedigen.”
“Ook binnen Europa groeit de consensus”, volgens professor De Grauwe. “Kijk naar Italië, of in de Duitse Länder”.
Het uitblijven van een federale regering in België zet dit pact op de helling, meent Vanhengel. “Met de opeenvolgende staatshervormingen zijn de investeringsnoden naar de gewesten verschoven. Een stad als Brussel dat met amper 10% van de bevolking 18% van het bnp creëert is extra gevoelig voor desinvestering in de publieke infrastructuur.”
Enkele dagen eerder had Open Vld-fractieleider Carla Dejonghe dit treffend gevat in het Brussels parlement: “472 miljoen investeringen voor 77 miljard welvaart, dat is een goede investering.”
Café Urbain met Paul De Grauwe ging door in Brussel op 5 december 2019.
